پول فروش نفت کجا می رود؟
به گزارش ماد به نقل از هفته نامه صنعت، هشدار وزیر نفت نسبت به تبدیل شدن کشور به واردکننده نفتوگاز در حالی است که ایران با ۳۲ تریلیون متر مکعب، دومین ذخایر بزرگ گازی و با ۱۵۸ میلیارد بشکه نفت، چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان را در اختیار دارد اما آنچه مسلم است، ناکارآمدی مدیریتی و تحریم های طولانی در سال های گذشته ورق را به نفع همسایگان دارندگان منابع مشترک برگردانده است.
آنچه از سخنان جواد اوجی می توان نتیجه گرفت این است که بدون برجام نه وعده فروش روزانه یک میلیون و 200 هزار بشکه نفت میسر شده است و اقتصاد کشور به ویژه در حوزه نفت و انرژی به شدت تحت تاثیر تبعات منفی تحریم ها و انزوای اقتصادی کشور قرار گرفته است.
آمارهای رسمی و سخنان مدیران نفتی در این مدت مهر تاییدی بر این مدعاست؛ هر چند دولت سیزدهم گزارشی از وضعیت سرمایهگذاری در صنایع نفتوگاز ارائه نکرده است، اما مرکز پژوهشهای مجلس مرداد امسال گزارشی منتشر کرد که نشان میدهد سرمایهگذاری در حوزه اکتشاف و توسعه میادین نفتوگاز کشور از سال ۹۱ روند نزولی شدیدی داشته و از حدود ۲۳ میلیارد دلار در سال ۹۱ به حدود سه میلیارد دلار در سالهای ۹۷ و ۹۸ سقوط کرده است.سقوط میزان سرمایهگذاری در صنعت نفتوگاز ایران طی یک دهه گذشته و عدم مشارکت شرکتهای خارجی در توسعه میادین سبب شده است که کشور زمستان امسال با ۲۰۰ میلیون متر مکعب کسری گاز در روز مواجه شود و نیروگاهها و بخش صنایع مجبور به استفاده از سوخت آلاینده مازوت به جای گاز شوند.
نیروگاههای کشور سال گذشته «شش میلیارد لیتر» سوخت بسیار آلاینده مازوت و دو برابر این میزان، گازوئیل مصرف کردند که نسبت به سال ۹۷ دو برابر شده بود. کسری گاز پارسال نخستین بار از فصل پاییز آغاز شد ولی امسال برخی نیروگاهها، خصوصا در تبریز و مازندران، از فصل تابستان مجبور به استفاده از سوخت مازوت به جای گاز شدهاند.
این آمار در حالی منتشر شده است که مقامهای دولت رئیسی چندین بار از افزایش صادرات نفت خام و فرآوردههای نفتی سخن گفتهاند و وزارت نفت نیز از افزایش ظرفیت تولید نفت کشور به بیش از ۳.۸ میلیون بشکه خبر داده است.ایران زمستان سال گذشته هم حدود ۱۶۰ میلیون متر مکعب گاز کسری در روز داشت.
خاموشی صنایع در پی کمبود گاز
بسیاری از صنایع در هفته های اخیر به خاموشی کامل رسیدهاند تا گاز خانگی تامین شود و برخی از صنایع هم همچنان مازوتسوزی میکنند.
در این میان وزارت نیرو هشدار داده است که به خاطر کسری گاز انتظار میرود فعالیت نیروگاههای برق کشور نیز در زمستان محدود شود و کشور با کسری برق مواجه شود؛ موضوعی که برخی از کارشناسانن و فعالان صنعتی هم نسبت آن هشدار داده و اعلام کردهاند امکان دارد همزمان با قطعی گاز، قطعی برق به علت مشکل سوخت نیروگاهها داشته باشیم. این اتفاق به تعطیلی کامل بسیاری از صنایع منجر خواهد شد. از جمله صنعت سیمان کشور که همیشه جز نخستین قربانیان کمبود گاز است و در همین مدت فعالا سیمان از تعطیلی و استفاده از سوخت مازوت به جای گاز در کارخانه ها خبر داده اند. در کناراین صایع پتروشیمیها هم با کمبود گاز و برق شرایط بحرانی پیش رو خواهند داشت.
برنامه مبهم وزارت نفت برای جذب سرمایه
اما اگر بازگردیم به سخنان وزیر نفت، به یک نکته مهم خواهیم رسید و آن اینکه علیرغم اعلام کمبود ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در صنعت نفت، هنوز مشخص نیست دولت سیزدهم و وزارت نفت چه برنامهای برای جذب این مبلغ و جلوگیری از تبدیل کشور به وارکننده نفتوگاز دارد. هر چند آمارهای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد بدهی شرکت ملی نفت ایران در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ حدود ۲۰ درصد افزایش یافته و به ۶۰ میلیارد دلار رسیده است و اخیرا خبرگزاری فارس گزارش داد که این رقم اکنون به ۷۰ میلیارد دلار افزایش یافته است.
به گفته کارشناسان، در حال حاضر هیچ نگاه جامع و طراحی کلانی برای تولید، توزیع و مصرف انرژی در کشور وجود ندارد که همین موضوع میتواند پیامدهای منفی جدی امنیتی ، اقتصادی و زیستمحیطی داشته باشد و در آیندهای نزدیک ما را به واردکننده انرژی تبدیل کند.
بسیاری از صنایع در هفته های اخیر به خاموشی کامل رسیدهاند تا گاز خانگی تامین شود و برخی از صنایع هم همچنان مازوتسوزی میکنند،در این میان وزارت نیرو هشدار داده است که به خاطر کسری گاز انتظار میرود فعالیت نیروگاههای برق کشور نیز در زمستان محدود شود کشور با کسری برق مواجه شود.
در حالی که با بنبست ایجادشده بر سر راه احیای برجام، و ادامه تحریمهای آمریکا، بدون سرمایهگذاری برای حفظ و نگهداری میادین نفت و گاز و توسعه آنها، شرایط نفت و گاز کشور هر روز پیچیده تر خواهد شد.
ایران دارای دومین ذخایر گاز طبیعی در جهان پس از روسیه است. در سالهای گذشته و به دلیل تنش ایران با جهان بر سر برنامه هستهای، شرکتهای خارجی از برنامههای توسعه میادین نفتی و گازی ایران خارج شدند و حتی شرکتهای چینی هم به دلیل ترس از تحریمهای آمریکا اغلب قراردادها را تعلیق کردند.
آنچه مهمتر از همه، برای مردم و افکار عمومی جای سووال است این که به اذعان مدیران نفتی کشور، فروش نفت بیشتر شده و در همین راستا اداره اطلاعات انرزی آمریکار در آمارهای اعلامی خود رقم 34 میلیارد دلار فروش نفت را تنها طی 7 ماه برای ایران ثبت کرده است، بر اساس اطلاعات اعلامی این مرکز، ایران در ۷ ماهه امسال به طور متوسط ماهانه ۴.۸۵ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته است که نشان دهنده رشد ۴۹ درصدی است، پس چرا اوضاع بهتر نمی شود؟ به نظر این رسانه، پوست اندازی جدی در تیم اقتصادی دولت ضروری است.