بدون تردید الحاق ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای، علاوه بر تقویت همکاری‌های امنیتی منطقه‌ای، موجبات توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی میان کشورهای عضو را به دنبال دارد؛ ضمن این که تاکیدی بر ادامه سیاست خارجی متوازن و رویکرد چندجانبه گرایی است.
به گزارش ماد، پس از طی مدت طولانی از درخواست ایران برای عضویت رسمی در سازمان همکاری شانگهای این پروسه از زمان برگزاری اجلاسیه بیست و یکم آغاز شد و نهایتا روز گذشته در بیست و سومین اجلاس سران شانگهای که به صورت ویدئو کنفرانس در دهلی نو برگزار شد عضویت رسمی ایران در این سازمان اعلام شد.
جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن قابلیت‌ها و پتانسیل‌های ترانزیتی،انرژی و مبارزه با ترورسیم یک ظرفیت قابل توجه برای کشورهای عضو شانگهای شناخته می شود
جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن ظرفیت های بسیار در زمینه ترانزیتی و انرژی در سال های اخیر نیز نقش بسزایی در منطقه در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی از جمله مبارزه با تروریست‌های تکفیری در عراق و سوریه داشته و همین مساله یک ظرفیت قابل توجه برای کشورهای عضو شانگهای شناخته می‌شود زیرا نظارت بر تحولات منطقه‌ای گسترده‌تر و در عین حال مبارزه با سه آفت “تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی” از اهداف این سازمان است.
حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان طی سخنانی در این اجلاس اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که سازمان همکاری های شانگهای به عنوان سازمانی در حال رشد با شاخصه‌ها و ظرفیت‌های قابل توجه، از جایگاه ممتازی در ارتقاء روند توسعه همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی برخوردار است، قطعا مزایای عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان در تاریخ ماندگار خواهد شد.
به نظر می رسد عضویت ایران در سازمان شانگهای تعامل دو سویه را برای اعضا به دنبال خواهد داشت که می‌توانند از امتیازات و ظرفیت‌های یکدیگر بهره‌مند شوند. همچنین ایران می‌تواند از فرصت به وجود آمده در شانگهای برای عبور از تحریم‌ها استفاده کند، از طرف دیگر ایران در ادامه سیاست منطقه‌گرایی خود در تلاش است تا روند عضویت خود در بریکس را تسریع و تحکیم بخشد.
حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان نیز پس از اعلام رسمی عضویت ایران در شانگهای در توئیتی نوشت: عضویت ایران در شانگهای گام مهمی در پیگیری سیاست خارجی فراگیر، تقویت سیاست همسایگی و نگاه به آسیاست.
وی همچنین تاکید کرد: چند جانبه‌گرایی راهبرد اساسی کشورهای پیشرو در توسعه روابط خارجی و همکاری‌های بین‌المللی است. تلاش مشترک دولت و مجلس در تصویب اسناد متنوع شانگهای موجب امتنان است.
روند عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای از ۲۶ شهریور سال ۱۴۰۰ در جریان نشست سران این سازمان در تاجیکستان آغاز شد، پیش از این ایران از سال ۲۰۰۵ عضو ناظر بود و بعد از آن نیز از سال ۲۰۰۸ درخواست عضویت کامل خود را مطرح کرد اما به دلیل تحریم‌های سازمان ملل امکان عضویت ایران وجود نداشت تا این که در سال ۲۰۱۵ در پی توافق هسته‌ای تحریم های سازمان ملل علیه ایران برداشته شد و موانع عضویت ایران تا حدود زیادی مرتفع شد البته غیر از اختلافات میان ایران و تاجیکستان، تحریم‌های آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل مانع جدی برای عضویت ایران در شانگهای بودند.
طبق مقررات سازمان شانگهای کشوری که تحت تحریم شورای امنیت سازمان ملل باشد نمی تواند به عضویت این سازمان درآید. هر کشوری که عضو این سازمان می‌شود باید تمام اسناد قبلی را بررسی کرده و در فاصله زمانی چند ماهه به آن‌ها ملحق شود. این اسناد قابل تغییر و یا شرط گذاشتن نیستند.
پس از این که عضویت رسمی ایران در اجلاسیه بیست و سوم سران کشورهای عضو شانگهای اعلام شد؛ اکثریت اعضای شانگهای از عضویت ایران استقبال کرده و تبرک گفتند.
شی جین پینگ، رئیس جمهور چین نیز طی سخنانی با تبریک به ایران برای عضویت در شانگهای تاکید کرد: جهان امروز دچار تحول خواهد شد، تحولاتی که با چالش های جدیدی همراه خواهد بود؛ وحدت یا تفرقه، همکاری یا منازعه اینها سوالاتی است که در زمانه ما مطرح خواهد شد.
وی تصریح کرد: باید در برابر تلاش‌های خارجی برای دامن زدن به جنگ سرد جدید در منطقه سازمان همکاری شانگهای هوشیار بود.
همچنین ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز در سخنرانی خود با بیان این که روسیه همواره از الحاق رسمی ایران و همچنین بلاروس به سازمان همکاری شانگهای استقبال کرده است، گفت: الحاق رسمی ایران به این سازمان می‌تواند ظرفیت جدیدی را به این سازمان اضافه کند.
حضور ایران در شانگهای هم ایران را شریک در تصمیم‌سازی های کلان بین‌المللی در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی می کند و هم جایگاه جبهه چندجانبه گرایی را در معادلات بین‌المللی به طور معناداری ارتقا می دهد
با توجه به شرایط و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی کاملا واضح است که حضور ایران در مجموعه سیاسی امنیتی سازمان همکاری شانگهای هم ایران را شریک در تصمیم‌سازی‌های کلان بین‌المللی در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی می‌کند و هم جایگاه جبهه چندجانبه‌گرایی را در معادلات بین‌المللی به طور معناداری ارتقا می‌دهد.
ژانگ مینگ، دبیر کل سازمان همکاری شانگهای نیز در گفت‌وگویی اظهار داشت که الحاق ایران به سازمان شانگهای به عنوان یک عضو کامل، محتوای عملی جدیدی را به همراه خواهد داشت و چشم اندازهای وسیعی را باز می‌کند.
همچنین فرشید باقریان کارشناس مسائل بین الملل معتقد است: نیازها و خواسته هایی که اعضاء سازمان شانگهای دارند موجب می‌شود تا با معرفی و قابلیت های هر یک از اعضای سازمان بازارهای جدیدی پیدا و یا ایجاد شود.
سازمان همکاری های شانگهای مجموعه ای است که بر مبنای همکاری شکل گرفته و طبعا به هر میزان که کشورهای همکار آن بیشتر باشند شرایط بهتری برای کار در آن فراهم خواهد بود، در واقع هدف کشورهای اصلی عضو این سازمان، ثبات بخشیدن به نظام های سیاسی در منطقه است و با توجه به پتانسیل هایی که هر کدام از اعضا دارند می‌توانند تکمیل کننده ساختار سازمان و به نوعی تضمین کننده امنیت منطقه باشند.
بنابراین عضویت ایران در شانگهای مفید است، اما باید همچنان تلاش کنیم تا با سایر سازمان‌هاو پیمان‌ها نیز همکاری مطلوبی داشته باشیم. ایران علاوه بر شانگهای درصدد عضویت در پیمان بریکس هم می باشد، باید تلاش کنیم تا بتوانیم از تحریم ها عبور کرده، رشد اقتصادی داشته باشیم و دنیا بداند ایران رشد اقتصادی سریع و قابل قبولی دارد در این شرایط بهتر می‌توانیم نقش‌آفرینی کنیم.
