معاون نخست‌وزیر روسیه با استقبال از درخواست جمهوری اسلامی ایران برای عضویت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: ایران ممکن است اواخر دسامبر سال ۲۰۲۴ (دی‌ماه ۱۴۰۳) با طی فرایندها به عنوان عضو ناظر به این اتحادیه بپیوندد.
به گزارش ماد از رسانه‌های روسیه، الکسی اورچوک روز سه‌شنبه پس از نشست شورای بین‌دولتی اوراسیا در این باره به خبرنگاران گفت: رویه‌های خاصی وجود دارد، اگر این مقدمات به موقع طی شود، تصمیم‌گیری درباره عضویت ناظر ایران در اوراسیا می‌تواند تقریبا در پایان دسامبر امسال انجام شود.
معاون نخست‌وزیر روسیه در خصوص علاقه ایران به عضویت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا خاطرنشان کرد: طرف روسی علاقه خود را برای توسعه روابط اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران ابراز می‌کند.
اورچوک در سخنرانی خود در نشست شورای بین دولتی اوراسیا نیز خاطرنشان کرد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا از همکاری متقابل سودمند و برابر با همه کشورهای ذینفع استقبال می‌کند.
میشوستین افزود: نیاز است روابط اتحادیه اقتصادی اوراسیا با کشورهای مستقل مشترک المنافع، سازمان همکاری شانگهای، آسه آن، بریکس و به عبارت دیگر کشورهای دیگر از آسیا، آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین گسترش یابد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک اتحادیه اقتصادی میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر این اتحادیه ازبکستان، مولداوی و کوبا هستند. سنگ بنای این اتحادیه حدود ۱۰ سال قبل یعنی در ۲۰۱۴ نهاده شد.
پیش از این، باکیت جان ساگیتنایف ، رئیس هیأت مدیره اتحادیه اوراسیا، گزارش داده بود که ایران برای کسب وضعیت ناظر ابراز علاقه کرده است. هیأت مدیره این اتحادیه، یادداشت مربوطه را در ۲۷ مه ۲۰۲۴ دریافت و اعلام کرد که این درخواست در زمان مقتضی بررسی خواهد شد.
پیش‌بینی می‌شود که نشست بعدی شورای بین دولتی اوراسیا در روزهای پایان سپتامبر تا اوایل اکتبر ۲۰۲۴ (مهر ۱۴۰۳) برگزار شود.
پیش از این، در ملاقات روزهای آغازین خردادماه ۱۴۰۳ کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو با ساگیتنایف رئیس اتحادیه اقتصادی اوراسیا، درخواست رسمی عضویت ناظر کشورمان در این اتحادیه تحویل مقام اتحادیه شده بود.
در این ملاقات، سفیر کشورمان ضمن برشمردن زمینه‌های متعدد همکاری جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از جمله امضای موافقتنامه تجارت آزاد بین کشورمان و اعضای آن اتحادیه، اظهار داشت که سطح همکاری‌های فی‌مابین طی سالهای اخیر با سرعت ارتقا یافته است و عضویت ناظر ایران در اتحادیه اوراسیا، روند همکاری‌ها را هموارتر خواهد کرد.
ساگیتنایف رئیس اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز در آن دیدار با ابراز تاسف از واقعه شهادت دکتر رئیسی و همراهان، این ضایعه را به دولت و ملت ایران تسلیت گفت. وی درخواست عضویت ناظر ایران در اتحادیه اوراسیا را خبر خوشی برای همه اعضا خواند و ابراز امیدواری کرد که همکاری‌های اتحادیه و کشورمان روز بروز توسعه یابد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیش‌تر دی‌ماه ۱۴۰۲ با جمهوری اسلامی ایران قرارداد تجارت آزاد امضا کرد که اجرایی شدن آن نیازمند تصویب در مجالس کشورهای عضو و مجلس شورای اسلامی است. پیش از این، دومای دولتی (مجلس سفلی) روسیه این قرارداد را تصویب کرده است.
با نهایی شدن این توافقنامه، حدود ۸۷ درصد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان به عنوان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا بدون تعرفه گمرکی انجام خواهد شد و متقابلا نیز صادرات این کشورها به کشورمان از این مزیت برخوردار خواهد شد.
بنا بر گزارش‌های منابع خبری، اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیش از این با ویتنام و صربستان قراردادهای تجارت آزاد منعقد کرده است.
توافقنامه همکاری تجاری و اقتصادی اتحادیه اوراسیا با چین نیز منعقد شد و در این میان، توافقات با مصر، امارات و اندونزی در حال پیگیری است و مذاکرات با مغولستان در حال انجام است.
بنا بر اعلام اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ رئیس‌جمهوری روسیه، حجم تجارت متقابل بین کشورهای اتحادیه اوراسیا تقریباً دو برابر شده است و از ۴۵ به ۸۹ میلیارد دلار رسیده است و بیش از ۹۰ درصد پرداخت ها با ارزهای ملی کشورهای عضو انجام می‌شود.
ولادیمیر پوتین چهارم دی‌ماه ۱۴۰۲ نیز در سخنانی ضمن تبریک به سران کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا بابت امضای موافقتنامه تجارت آزاد با ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران یکی از اقتصادهای بزرگ منطقه و کشوری توسعه یافته از نظر فناوری و حلقه کلیدی در مسیر تجاری جنوبی بین بازارهای اوراسیا و کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیا است. وی که در نشست شورای عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سن‌پترزبورگ سخن می‌گفت، افزود: تحکیم روابط با ایران هم برای تمام کشورهای عضو اتحادیه و هم برای این کشور منافع آشکار زیادی به همراه خواهد داشت.
وزیر تجارت اتحادیه اوراسیا نیز پیش تر گفته است: پس از امضای موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا میزان تجارت دو طرف در گام نخست و در یک بازه زمانی پنج تا هفت ساله به ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال خواهد رسید.
آندری اسلپنف افزود: «ما با توافقنامه موقت موفق شدیم مبادلات دوجانبه با ایران را در طول سه سال دوبرابر افزایش دهیم و اکنون با امضای موافقتنامه دائم به طور منطقی می‌توانیم در کوتاه مدت در انتظار افزایش میزان تجارت دو کشور تا سقف ۲۰ میلیارد دلار در سال باشیم».
