برای جلوگیری از بروز سرطان سینه چه باید کرد؟
مریم بهرامی
سرطان سینه سرطانی است که در سلول‌های پستان ایجاد می‌شود. سرطان سینه شایع‌ترین سرطانی است که در زنان تشخیص داده می‌شود. سرطان سینه می‌تواند هم در مردان و هم در زنان رخ دهد، اما در زنان بسیار شایع‌تر است.
سرطان سینه زمانی رخ می‌دهد که برخی سلول‌های سینه شروع به رشد غیرطبیعی می‌کنند. این سلول‌ها سریع‌تر از سلول‌های سالم تقسیم می‌شوند و به تجمع ادامه می‌دهند تا در نهایت یک توده را تشکیل دهند.
به‌طورکلی، شایع‌ترین انواع سرطان سینه را می‌توان در دو مورد زیر خلاصه کرد:
کارسینوم مجرایی تهاجمی (Invasive ductal carcinoma): سلول‌های سرطانی در مجاری شیر شروع می‌شوند و سپس به خارج از مجاری و دیگر بخش‌های بافت پستان گسترش می‌یابند. سلول‌های سرطان تهاجمی می‌توانند به دیگر بخش‌های بدن نیز متاستاز کنند. همچنین بدانید کارسینوم مجرایی درجا یک نوع بیماری پستان است که می‌تواند به سرطان پستان مهاجم تبدیل شود. در این بیماری، سلول‌های سرطانی تنها در پوشش داخلی مجاری شیر وجود دارند و به دیگر بافت‌های پستان گسترش نیافته‌اند.
کارسینوم لوبولار تهاجمی (Invasive lobular carcinoma): سلول‌های سرطانی در لوبول‌ها شروع می‌شود و سپس از آنجا به بافت‌های نزدیک لوبول‌ها گسترش می‌یابند. این سلول‌های سرطانی مهاجم می‌توانند به سایر بخش‌های بدن نیز منتشر شوند.
علائم و نشانه‌های سرطان سینه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
وجود توده‌ای در سینه یا ضخیم شدن بافت پستان که حس متفاوتی نسبت به بافت اطراف دارد.
تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر پستان
تغییرات پوست پستان، مانند فرورفتگی
فرورفتگی نوک پستان که قبلاً وجود نداشته است.
پوسته‌ریزی، پوسته‌پوسته شدن یا شوره زدن ناحیهٔ رنگدانه‌دار پوست اطراف نوک پستان که آرئولا نام دارد یا پوست پستان
قرمزی یا سوراخ شدن پوست روی پستان؛ شبیه پوست پرتقال
اگر توده یا تغییر دیگری در پستانٔ خود پیدا کردید، حتی اگر ماموگرافی تازه‌ای که انجام داده‌اید طبیعی بوده است، باز هم برای ارزیابی سریع از پزشک خود وقت بگیرید.
علل ایجاد سرطان پستان
پزشکان می‌دانند که سرطان پستان زمانی رخ می‌دهد که برخی سلول‌های پستان شروع به رشد غیرطبیعی می‌کنند. این سلول‌ها سریع‌تر از سلول‌های سالم تقسیم می‌شوند و به تجمع ادامه می‌دهند تا در نهایت یک توده را تشکیل دهند. سلول‌ها ممکن است از طریق پستان به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن منتشر شوند و اصطلاحاً متاستاز کنند.
سرطان سینه اغلب با سلول‌های مجاری تولیدکننده شیر شروع می‌شود (کارسینوم مجرایی مهاجم). همچنین این سرطان می‌تواند در بافت غده‌ای به نام لوبول (کارسینوم لوبولار مهاجم) یا در سلول‌ها یا بافت‌های دیگر پستان شروع شود.
محققان عوامل هورمونی، عوامل مرتبط به سبک زندگی و عوامل محیطی را که ممکن است ریسک سرطان پستان را افزایش دهند، شناسایی کرده‌اند. اما مشخص نیست که چرا برخی از افرادی که هیچ فاکتور خطری ندارند به سرطان مبتلا می‌شوند، یا سایر افراد دارای عوامل خطرساز هرگز سرطان نمی‌گیرند. این احتمال وجود دارد که سرطان پستان ناشی از تعامل پیچیده فاکتورهای ژنتیکی و محیطی باشد.
سرطان پستان ارثی
پزشکان تخمین می‌زنند که حدود 5 تا 10 درصد از سرطان‌های پستان با جهش‌های ژنی که نسل به نسل منتقل می‌شود، مرتبط است. تعدادی ژن جهش‌یافته ارثی که می‌توانند احتمال سرطان پستان را افزایش دهند شناسایی شده‌اند. شناخته‌شده‌ترین آنها سرطان پستان ژن یک (BRCA1) و سرطان پستان ژن 2 (BRCA2) هستند که هر دو به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان و سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند.
اگر سابقه خانوادگی قوی سرطان پستان یا سایر سرطان‌ها را دارید، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای کمک به شناسایی جهش‌های خاص در ژن‌های سرطان پستان یا سایر ژن‌های ارثی خانواده شما توصیه کند.
بهتر است از پزشک خود بخواهید شما را به یک مشاور ژنتیک، که می‌تواند سابقه سلامت خانوادگی شما را بررسی کند، ارجاع بدهد. مشاور ژنتیک همچنین می‌تواند در مورد مزایا، خطرات و محدودیت‌های آزمایش ژنتیک صحبت کند تا به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
عوامل خطرساز یا افزایش‌دهنده در بروز سرطان پستان
منظور از عوامل خطرساز یا فاکتورهای ریسک سرطان پستان هر چیزی است که احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. اما داشتن یک یا حتی چند عامل خطرساز لزوماً به این معنی نیست که شخص قطعاً به سرطان پستان مبتلا خواهد شد. بسیاری از زنانی که به سرطان پستان مبتلا می‌شوند، هیچ فاکتور خطر شناخته‌شده‌ای بجز زن بودن ندارند. عواملی که با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط هستند عبارت است از:
زن بودن: زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند.
افزایش سن: خطر ابتلا به سرطان پستان با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
سابقه شخصی ابتلا به مشکلات پستان: اگر در بیوپسی پستان کارسینوم لوبولار درجا (LCIS) یا هیپرپلازی آتیپیک پستان مشاهده شده باشد، خطر ابتلا شخص به سرطان پستان افزایش می‌یابد.
سابقه شخصی سرطان پستان: اگر شخص در یک پستان سرطان داشته است، خطر ابتلا به سرطان در پستان دیگر افزایش می‌یابد.
سابقه خانوادگی سرطان پستان: اگر مادر، خواهر یا دختر یک زن به سرطان پستان، به ویژه در سن‌های پایین مبتلا شده است، خطر ابتلا به سرطان پستان در خود او افزایش می‌یابد. با این حال، اکثر افراد مبتلا به سرطان پستان هیچ سابقه خانوادگی‌ای برای این بیماری ندارند.
ژن‌های ارثی که خطر سرطان را افزایش می‌دهند: برخی جهش‌های ژنی که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند، می‌توانند از والدین به فرزندان منتقل شوند. شناخته‌شده‌ترین جهش‌های ژنی مرتبط با سرطان پستان BRCA1 و BRCA2 نامیده می‌شوند. این ژن‌ها می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان و سایر سرطان‌ها را تا حد زیادی افزایش دهند، اما سرطان را اجتناب‌ناپذیر و قطعی نمی‌کنند.
قرارگیری در معرض تشعشعات: اگر فرد در دوران کودکی یا بزرگسالی از پرتودرمانی برای قفسه سینهٔ خود استفاده کرده باشد، خطر ابتلا به سرطان پستان در او افزایش می‌یابد.
چاقی: چاقی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
اقدامات لازم برای پیشگیری از سرطان سینه
تحقیقات نشان می‌دهد که تغییر در سبک زندگی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را حتی در زنانی که در معرض خطر بالا ابتلا به آن هستند، کاهش دهد. بنابراین برای پیشگیری از سرطان سینهرعایت نکات زیر کمک‌کننده است.
وزن خود را متعادل نگه دارید
اگر وزن شما متعادل است، برای حفظ آن تلاش کنید. همچنین اگر نیاز به کاهش وزن دارید، از پزشک خود در مورد استراتژی‌های موثر برای کاهش وزن راهنمایی بگیرید. توصیه می‌کنیم میزان کالری‌هایی را که در روز مصرف میکنید کاهش داده و در کنار آن به آرامی زمان فعالیت ورزشی خود را افزایش دهید.
اقدامات لازم برای پیشگیری از سرطان سینه
فعالیت بدنی داشته باشید
فعالیت بدنی می‌تواند به شما در حفظ وزن متعادل کمک کند. همانطور که اشاره شد حفظ وزن متعادل سبب پیشگیری از سرطان سینه می‌شود. بیشتر بزرگسالان سالم باید حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت هوازی سبک یا ۷۵ دقیقه فعالیت هوازی شدید به علاوه تمرینات قدرتی داشته باشند.
الکل مصرف نکنید
هر چه بیشتر الکل بنوشید، خطر ابتلا به سرطان سینه در شما بیشتر می‌شود. بر اساس نتایج تحقیقات صورت گرفته در مورد تأثیر الکل بر خطر سرطان سینه، مصرف حتی مقادیر کم الکل می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها را افزایش دهد.
شیردهی به پیشگیری از سرطان سینه کمک می‌کند
تحقیقات ثابت کرده که شیردهی می‌تواند در پیشگیری از سرطان سینه نقش موثری داشته باشد. هر چه مدت زمان شیردهی بیشتر باشد، اثر محافظتی آن نیز بیشتر خواهد بود.
پس از یائسگی هورمون درمانی را محدود کنید
ممکن است هورمون‌درمانی ترکیبی، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. با پزشک خود در خصوص خطرات و مزایای هورمون درمانی صحبت کنید؛ زیرا ممکن است بتوانید علائم خود را با درمان‌های غیر هورمونی و داروها تا میزان قابل توجهی کاهش دهید. اگر نتیجه گیری کردید که فواید هورمون درمانی کوتاه مدت بیشتر از خطرات آن است، از کمترین دوز که در شما تاثیر موثری می‌گذارد استفاده کنید و همچنان از پزشکتان بخواهید که مدت زمان مصرف هورمون‌ها را تحت نظر داشته باشد.
نقش رژیم غذایی و سبک زندگی در پیشگیری از سرطان سینه
ورزش منظم و رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل به همه زنان توصیه می‌شود، زیرا می‌توانند به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری قلبی، دیابت و بسیاری از انواع سرطان کمک کند. مطالعاتی که به ارتباط بین سرطان سینه، رژیم غذایی و ورزش پرداخته‌اند، متوجه شده‌اند که ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را تقریبا تا یک سوم کاهش دهد.
1403/11/18
