پلتفرم هوش مصنوعی متن‌باز ایران با حمایت معاونت علمی راه‌اندازی می‌شود
معاون علمی رییس‌جمهور با اعلام راه‌اندازی پلتفرم هوش مصنوعی متن‌باز، از شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت کرد تا با مشارکت در این پروژه، به توسعه این پلتفرم کمک کنند و از حمایت‌های مالی و برنامه‌های انگیزشی دولت بهره‌مند شوند.
به گزارش ماد – حسین افشین، در حاشیه افتتاح مرکز پایش وضعیت هوشمند نیروگاهی، نیروگاه سیکل ترکیبی شریعتی مشهد، در جمع خبرنگاران با اشاره به تلاش‌های چشمگیر ایران در حوزه هوش مصنوعی، از جهشی بزرگ به سمت خودکفایی و هم‌گامی با پیشرفت‌های جهانی خبر داد. وی با تأکید بر رویکردی هوشمندانه در بهره‌گیری از الگوهای موفق جهانی و بومی‌سازی آنها، از ایجاد یک زیرساخت هوش مصنوعی متن‌باز (Open Source) خبر داد که نویدبخش فصل نوینی در این حوزه است.
افشین در این باره تصریح کرد: ما با تکیه بر اصول علمی و همگام با الگوهای روز دنیا، در حال حرکت هستیم. از آنها بهره برده و سنگ بنای اولیه‌ای را بنا نهاده‌ایم تا بتوانیم سکویی منحصربه‌فرد برای خودمان ایجاد کنیم. اما تفاوت اساسی این است که ما قصد داریم این زیرساخت را به صورت متن‌باز توسعه دهیم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور همچنین از تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان و متخصصان حوزه هوش مصنوعی دعوت به همکاری کرد و افزود: با آمادگی این زیرساخت، هم‌افزایی توان ملی و مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان، ضامن توسعه این پلتفرم خواهد بود. ما طی فراخوانی از شرکت‌های توانمند در حوزه هوش مصنوعی، به ویژه آن‌هایی که تجربه در زبان‌های برنامه‌نویسی دارند، درخواست کرده‌ایم که به ما بپیوندند.
افشین در ادامه به معرفی بخش دیگری از این پروژه پرداخت و از راه‌اندازی یک «بازارگاه» یا «استودیو» در لایه بالاتر این سکو خبر داد و گفت: در این بخش، حوزه‌های مختلفی مانند انرژی، سلامت، تأمین اجتماعی و بیمه تعریف شده‌اند. برای هر یک از این حوزه‌ها فراخوان داده‌ایم و از شرکت‌های دانش‌بنیان خواسته‌ایم تا در این بخش‌ها مشارکت کنند. حمایت معاونت علمی نیز به صورت گرنت به این شرکت‌ها تعلق می‌گیرد. البته این حمایت به شرطی است که خروجی کار به صورت متن‌باز ارائه شود. این موضوع برای ما بسیار مهم است.
وی خاطرنشان کرد: بعد از این مرحله، دو لایه دیگر نیز وجود دارد که مربوط به کسب‌وکارهای خرد است. فرض کنید من می‌خواهم در حوزه هوش مصنوعی فعالیت کنم، اما برنامه‌نویس نیستم. من یک بازار دارم و می‌خواهم کسب‌وکارم را توسعه دهم. در این بازارگاه‌ها یا استودیوها، جعبه ابزارهایی وجود دارد که به من کمک می‌کنند. مثلاً در حوزه انرژی، داده‌هایم را وارد می‌کنم، مدل مناسب را انتخاب می‌کنم و پس از یادگیری، خروجی مورد نیازم را دریافت می‌کنم. این لایه‌ها مختص کسب‌وکارها هستند و ما در این حوزه‌ها نیز فراخوان داده‌ایم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور، از حمایت دولت و برنامه‌های انگیزشی برای توسعه این پلتفرم خبر داد و گفت: در لایه‌های اول و دوم، معمولا هزینه‌ها توسط حاکمیت تأمین می‌شود، زیرا این بخش‌ها درآمدزایی مستقیم ندارند. واگذاری این بازارگاه‌ها به شرکت‌های خاص ممکن بود، اما سیاست ما حفظ این پلتفرم به صورت متن‌باز است. شرکت‌هایی که در این پروژه مشارکت می‌کنند، باید خروجی کار خود را به شکل متن‌باز تحویل دهند. هدف ما جذب شرکت‌های متعدد به این پروژه است. در ابتدای کار، برخی شرکت‌ها ممکن است درباره سهم خود سوال کنند. به آنها توضیح می‌دهیم که زیربنا اولیه را ریخته‌ایم و برای ایده‌ها و مشارکت‌های آنها نیاز داریم. در آینده، مسابقاتی برگزار خواهیم کرد تا مدل‌هایی که مصرف GPU را کاهش می‌دهند یا هزینه‌های محاسباتی را پایین می‌آورند، شناسایی و به آنها جوایزی اهدا شود. هدف ما تشویق خلاقیت و نوآوری در این حوزه است.
افشین با اشاره به توسعه ۲۰ساله هوش مصنوعی در دنیا، بیان کرد: هوش مصنوعی از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ رشد چشمگیری داشته ولی در ایران این حوزه به تازگی در حال رشد است. البته برای این کار به مدیران جسور نیاز داریم. مدیرانی که جسارت پذیرش سیستم‌های جدید را داشته باشند و بتوانند بهره‌وری سیستم‌های سنتی خود را افزایش دهند.
معاون علمی رییس‌جمهور، با تاکید بر لزوم هم‌افزایی و آمادگی در برابر چالش‌ها، ادامه داد: در حوزه هوش مصنوعی ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه شویم. مثلاً اگر آی‌پی‌ها مسدود شوند، ما باید راه‌حل‌هایی داشته باشیم تا بتوانیم از این محدودیت‌ها عبور کنیم. این لایه‌ها هستند که ممکن است تحت تأثیر تحریم‌ها قرار بگیرند.
وی همچنین با اشاره به دسترسی به لایه‌های اصلی و عدم امکان تحریم آنها، از رونمایی قریب‌الوقوع زیرساخت GPU خبر داد.
افشین ضمن اشاره به اهمیت نیروی انسانی به عنوان مهم‌ترین مزیت کشور، از فعالان حوزه هوش مصنوعی در شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت کرد تا در این مسیر همکاری کنند. وی تصریح کرد: لزوما نیازی نیست که این شرکت‌ها دانش‌بنیان باشند؛ حتی می‌توانند با کنسرسیوم‌هایی که دانش‌بنیان نیستند، همکاری کنند. هدف ما ایجاد یک سکوی مردمی است، نه تصدی‌گری. این سکو متعلق به مردم است و ما در حال گسترش آن هستیم تا نخبگان و عموم بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
معاون علمی رییس‌جمهور، با اشاره به دو بازارگاه در حال تکمیل، بازارگاه سلامت و انرژی را نمونه‌هایی از این تلاش‌ها دانست و با تأکید بر ماهیت پویا و همیشه‌توسعه هوش مصنوعی، اظهار کرد: هوش مصنوعی موجودی زنده است و نیازمند به‌روزرسانی مداوم دارد. همچنین پروژه هوش مصنوعی رویکردی پایدار و بلندمدت است نه یک پروژه موقت.
افشین با اشاره به انعقاد قراردادهای هوش مصنوعی با ۱۳ دانشگاه، از آغاز تحرکی بزرگ در این زمینه خبر داد و افزود: پروژه‌های تعریف‌شده برای دانشگاه‌ها و دستیاران هوش مصنوعی وزارتخانه‌ها، با هدف حمایت از نیروی انسانی و ایجاد هسته‌های فناوری آغاز و به تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان هوش مصنوعی منجر خواهد شد. افشین رقابت بین دانشگاه‌ها برای توسعه دستیار هوش مصنوعی را مورد تأکید قرار داد و گفت: حمایت مالی از این رقابت توسط معاونت علمی تأمین می‌شود.
معاون علمی رئیس جمهور، با رد شایعات مربوط به ارقام بالای حمایت‌های مالی، تأکید کرد: این حمایت‌ها بر اساس عملکرد دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد. وی با ذکر مثالی از کمک ۳۰ میلیارد تومانی به دانشگاه شریف برای پروژه‌های هوش مصنوعی، افزود: ما به دانشگاه‌ها پروژه‌های واقعی می‌دهیم و انتظار داریم که آنها نیز در این زمینه پیشرو باشند. اگر دانشگاهی عملکرد ضعیفی داشته باشد، تمرکز خود را بر روی دانشگاه‌های دیگر قرار خواهیم داد.
وی «کمبود نیروی انسانی متخصص» را از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی توسعه هوش مصنوعی در کشور خواند و از برنامه‌های گسترده برای آموزش و تربیت نیروی انسانی در دانشگاه‌ها خبر داد و گفت:کمبود نیروی انسانی متخصص، محدودیت تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه هوش مصنوعی را رقم زده است. ما باید در دانشگاه‌ها آموزش‌های لازم را ارائه دهیم و پروژه‌های هوش مصنوعی تعریف کنیم تا دانشجویان به این حوزه علاقه‌مند شوند. مطمئن باشید که در سال آینده، تعداد پروژه‌ها و محصولات دانشگاه‌ها چندین برابر خواهد شد. ما در حال حاضر در حوزه‌های انرژی، آب، محیط زیست و هوش مصنوعی پروژه‌های بزرگی تعریف کرده‌ایم و انتظار داریم که نتایج خوبی از این پروژه‌ها حاصل شود.
افشین، در پایان با تأکید بر لزوم ایجاد تغییرات در سیستم‌های قدیمی و حمایت از مدیران جسور، آمادگی معاونت علمی برای حمایت از این تغییرات را اعلام کرد و گفت: ما آماده‌ایم تا از این تغییرات حمایت کنیم و حتی در صورت بروز مشکل، مسئولیت آن را بپذیریم. اگر همه دست به دست هم دهیم، می‌توانیم رشد نمایی در حوزه هوش مصنوعی تجربه کنیم.
