نمایشگاه گردشگری تهران پس از هجده دوره برگزاری هنوز راه درازی برای تخصصی شدن دارد و نمایشگاه به گفته فعالان این صنعت شبیه به جشنواره است تا یک ایونت تخصصی.
«نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران» بزرگترین نمایشگاه گردشگری ایران است که دوره هجدهم آن از تاریخ ۲۳ الی ۲۶ بهمن ماه سال جاری با پوشش کامل محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در ۲۰ سالن و در فضایی بالغ بر ۷۰۰۰۰ متر (۳۵۰۰۰ متر فضای مفید) برگزار شد.
گردشگری صلح، اقوام ایرانی و وفاق ملی شعار این دوره از نمایشگاه بود و در آن اقوام ایرانی با لباس‌های مخصوص به خود در نمایشگاه دیده می‌شدند تا بتوانند شعار صلح و وفاق ملی را عینیت ببخشند.
در راستای تحقق این شعار نیز مقامات دولتی، انجمن‌ها و سخنگوی دولت حتی ریاست جمهوری در نمایشگاه حاضر شده و از برخی غرفه‌ها دیدن کردند تا بتوانند این وفاق ملی را به فعالان گردشگری نشان دهند.
اما این نمایشگاه که امسال به گفته مصطفی فاطمی مدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی تقریباً رکورد بازدید از نمایشگاه‌های بین المللی را شکست؛ نزدیک ۴۰ هزار نفر بازدیدکننده طی ۴ روز داشت و سالن‌های زیادی را تحت پوشش قرار داد.
این نمایشگاه از روز افتتاحیه تا پایان دارای نواقصی هم بود که نمی‌توان آنها را در کنار ایجاد فضایی شاد و آرام برای مردم نادیده گرفت.
روز اول و افتتاحیه اگرچه با ورود رئیس جمهور مواجه بود و این اتفاق همانند ورود ریاست جمهوری به افتتاحیه نمایشگاه سال گذشته برای فعالان این حوزه خوشایند به نظر می‌رسید. اما به دلیل ناهماهنگی بین روابط عمومی ریاست جمهوری و وزارت میراث فرهنگی، دعوت از مهمانان آنطور که باید در شأن می‌بود؛ انجام نشد.
سال گذشته مراسم افتتاحیه در سالن اجلاس سران برگزار شد و فضای سالن به حدی بزرگ بود که همه میهمانان پذیرفته شدند. ولی امسال به دلیل محدودیت دعوت از مهمانان، حتی خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی نیز نتوانستند داخل سالن همایش‌های محل دائمی نمایشگاه‌ها شوند از طرفی برخی از حضار اعلام کردند هنگام ورود رئیس جمهور به سالن، سخنرانی یکی از مقامات کشورهای خارجی ناتمام ماند و بی توجه به او، همگی به استقبال رئیس جمهور رفتند.
در طول چهار روز برگزاری نمایشگاه، شرکت‌های مختلف داخلی و خارجی به معرفی خدمات خود پرداختند و امارات، قطر، ترکیه، مالزی، تایلند، اندونزی، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، ارمنستان، ونزوئلا، ماداگاسکار از جمله کشورهایی بودند که در این نمایشگاه غرفه داشتند. در این نمایشگاه هر کدام از کشورهای خارجی به معرفی جاذبه‌ها و تورهای گردشگری خود پرداختند. ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها نیز به معرفی محصولات و جاذبه‌های خود در کنار بخش خصوصی پرداخته و تلاش کردند تا از غذاها و سوغات گرفته تا هتل‌ها و بوم گردی‌های استان خود را معرفی کنند. در این میان شهرداری‌ها و شرکت‌های گردشگری و آژانس‌ها و هتلداران هم جدا از استان‌ها غرفه‌هایی را برای خود طراحی کرده و به معرفی محصولات خود می‌پرداختند.
غرفه آرایی در نمایشگاه در حد عالی نبود اما برخی از استان‌ها مانند گلستان تلاش کرده بودند غرفه خود را به محلی برای گرفتن عکس یادگاری و جلب توجه تبدیل کنند که این اتفاق هم افتاد. اما آنچه در نمایشگاه آزار دهنده بود سر و صدای زیادی بود که نمایشگاه را بیشتر به عنوان یک جشنواره رنگ و قوم و گردشگری شبیه می‌کرد نه یک نمایشگاه تخصصی برای گردشگری به همین دلیل فعالان گردشگری بر این باور هستند که این نمایشگاه فعلاً نمی‌تواند به عنوان یک نمایشگاه تخصصی در جهان مطرح باشد.
چرا که فضای گفتگو و صحبت‌های رسمی در آن وجود ندارد. بیشتر به موسیقی و نمایش تنوع اقوام و فروش سوغات و صنایع دستی و هتل و تور گردشگری پرداخته می‌شود. البته آنها بر این باور هستند که اگرچه این بخش از نمایشگاه در همه جای دنیا وجود دارد اما جای نمایش‌های ایینی و موسیقی‌های سنتی به همراه صدای معرفی مقامات بازدیدکننده دولتی از نمایشگاه در میان غرفه‌هایی که تنها باید فضای مذاکره در آن حاکم باشد، نیست.
از طرفی تبلیغات محیطی برای نمایشگاه گردشگری که تا کنون هجده دوره از آن برگزار شده، به حدی نبود که بتوان آن را در بطن جامعه دید. شاید می‌بایست از چند ماه قبل تر تبلیغات برگزاری این نمایشگاه در سطح شهر، دفاتر و آژانس‌ها و هتل‌ها وجود داشت تا خیلی‌ها از این رویداد باخبر می‌شدند.
از سویی این نمایشگاه هنوز نتوانسته جایگاه مهمی در کشورمان داشته باشد اگر چه که در طول برگزاری آن، مقامات دولتی برای بازدید به نمایشگاه آمدند ولی این بازدیدها فایده‌ای برای بخش خصوصی گردشگری نداشت چون آنها آمدند و جلوی تریبون خبرنگاران قرار گرفتند که بگویند ما هم به گردشگری اهمیت می‌دهیم!
امیرپویان رفیعی شاد رئیس انجمن صنفی دفتر خدمات مسافرتی استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: امسال مشاهده کردیم که فضای آش فروشی کم شده چون سالهای گذشته شبیه به نمایشگاه‌هایی بود که شهرداری برگزار می‌کرد، اما امسال این اتفاق نیفتاد مخاطبی هم که به نمایشگاه می‌آمد به دلیل آشنایی با جاذبه‌ها و مراکز اقامتی و آژانس‌ها نمی‌آمد بنابراین مقداری بازدیدها تخصصی‌تر شده است اما باید به گونه ای باشد که در آینده بتوانیم آن را در تقویم گردشگری دنیا ثبت کنیم.
وی به حضور کشورهای خارجی در نمایشگاه اشاره کرد و گفت: کشورهایی در نمایشگاه شرکت کرده‌اند که همیشه مقصد گردشگران ایرانی هستند و به واسطه همکاری با دفاتر ایرانی در نمایشگاه شرکت می‌کنند. ما اگر در نمایشگاه‌های بین المللی شرکت می‌کنیم به این دلیل است که بازار جدید و توراپراتور جدید پیدا کنیم. ولی الان همه این ارتباطات یک طرفه است و می‌خواهند که با کارگزاران ما تنها در حوزه ورود گردشگر به کشورشان کار کنند که این خودش آسیب رسان است.
رفیعی شاد درباره زمان برگزاری نمایشگاه هم گفت: این نمایشگاه درست در روزهای مانده به تعطیلات عید و بعد از تعطیلات دهه فجر برگزار می‌شود. همکاران گردشگری به شدت در این روزها مشغول هستند و از طرفی ساعت کاری آن به گونه‌ای است که وقتی از کار تعطیل می‌شوند؛ زمان نمایشگاه هم تمام شده است. اما اگر این نمایشگاه در سالن حجاب بود ساعت بیشتری برای بازدید اختصاص پیدا می‌کرد.
وی ادامه داد: وزیر میراث فرهنگی می‌بایست تعامل بیشتری با شرکت کنندگان بخش خصوصی در نمایشگاه می‌داشت. اما وقت بیشتری برای غرفه ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها گذاشت. چه بهتر بود به جای سخنرانی و مراسم افتتاحیه ورکشاپ برگزار می‌شد و وزیر هم شنونده بود ولی در تمام دیدارهایی که با مسئولان هست ما شنونده هستیم. دیگر زمان اینکه ما فقط به یک سخنرانی رسمی گوش بدهیم به سر رسیده و گره‌ای از کار ما حل نمی‌کند.
هادی نصراللهی از هتلداران کشورمان است که سه دوره در این نمایشگاه شرکت کرده و به خبرنگار مهر گفت: برای ما این نمایشگاه بیشتر به یک جشنواره گردشگری می‌ماند تا یک نمایشگاه تخصصی. شما در نمایشگاه‌های تخصصی گردشگری مانند آی تی بی برلین یا فیتور اسپانیا می‌بینید فضای گفتگو حاکم است و در کنار آن، معرفی مقاصد گردشگری، آئین‌ها، جاذبه‌ها، سوغات و صنایع دستی. هر چند که مسئولان وزارت میراث فرهنگی تلاش می‌کنند این اتفاق بیفتد اما انگار راه انداختن سر و صدا و فضای شادی آور برای مردم مهم‌تر از برگزاری یک ایونت تخصصی است. این بد نیست به شرط آنکه هر دو از هم جدا باشد. به عنوان مثال آنها برعکس سالهای گذشته تلاش کردند فضای آش فروشی را از فضای نمایشگاه بیرون کنند ولی باز هم می‌دیدیم که در غرفه‌ها عسل و تخمه می‌فروشند و در پاویون کناری، دو سرمایه گذار در حال گفتگو هستند!
