تاثیرات فضای مجازی بر سلامت روان نوجوانان

مریم بهرامی
استفاده از اینترنت و فضای مجازی، یکی از جلوه‌های آشکار دنیای مدرن و ابزاری مهم برای آموزش به شمار می‌رود و علیرغم تمام محاسن و مزایای آن یک سری دغدغه‌ها و نگرانی‌ها را بر خانواده‌ تحمیل می‌نماید. گسترش فضای مجازی در حوزه رابطه فرزندان و والدین تغییراتی بوجود آورده که از جمله می‌توان به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع ارزش‌ها، کاهش ارتباط والدین و فرزندان، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و افزایش تنش بین آنها به دلیل استفاده از فضای مجازی اشاره کرد. شبکه‌های اجتماعی یکی پس از دیگری ظهور نموده و با به وجود آمدن پدیده نوینی به نام «زندگی دوم» خطر ایجاد تغییرات بنیادی در طرز تلقی، نگرش و سبک زندگی نوجوان را افزایش داده است.
قطعا درباره ی فایده هایی که استفاده از اینترنت در زندگی روزانه ی ما فراهم می آورد هیچ شکی وجود ندارد.با وجود این، همگام با رشد این سیستم جهانی نگرانی فزایندهای نیز شکل گرفته است. این نگرانی مربوط به اثرات منفی اینترنت است. این روزها به کمبود کنترل بر منابع اطلاعاتی، نشت امنیتی، یا اعتیاد به اینترنت بیش از همیشه اشاره می شود این روزها موبایل و تبلت وسیله ای است که در دستان هر قشر و سنی از جامعه دیده می شود. این وسیله ارتباطی علی رغم فوایدی مانند سهولت ارتباط، مضراتی بر سلامت نوجوانان و جوانان نیز دارد. حتی گاهی موجب اعتیاد و کند شدن فرآیند یادگیری در آنها می شود.
کمبود ارتباط رو در رو
وقتی کمبود ارتباط رو در رو به عنوان یکی از اثرات منفی اینترنت ذکر می شود کاملا عجیب و غریب به نظر می رسد چون قرار است اینترنت آدمها را به هم نزدیکتر کند. اما واقعیت این است که تا حدودی آدمها ارتباط برقرار کردن از طریق اینترنت را از روش مستقیم مرسوم راحت تر می دانند. آنها ترجیح می دهند از طریق پیام رسان، وایبر یا سایر اپلیکیشن های موجود در اینترنت استفاده کنند. ایده ی رو در رو شدن دارد به یک تصمیم سخت تبدیل می شود.
از بین رفتن خلاقیت
کمبود خلاقیت در نوجوانان و دانش آموزان نیز یکی دیگر از اثرات منفی اینترنت است که از مزایای آن ناشی می شود. یک ویژگی قابل توجه اینترنت آن است که حاوی منابع نامحدودی از اطلاعات است. از مزایای این ویژگی فراهم آوردن دسترسی سریع و آسان اطلاعات مورد نیاز برای کاربران است. اما، وقتی همه چیز فراهم است، نیازی به خلاقیت نیست. دانش آموزان اکنون مجبور نیستند تلاش زیادی در قبال تکالیف یا پروژه شان انجام بدهند چون فقط چند دقیقه لازم است تا تمام اطلاعات مورد نیاز را از اینترنت بگیرند و در کار خود کپی کنند.
زورگویی سایبری
زورگویی سایبری اساسا اصطلاحی است برای توصیف استفاده ی زورگویانه از اینترنت. این اشکال را می توان به عنوان یکی از بدترین اثرات منفی اینترنت به حساب آورد. برای آدم های پر از کینه و نفرت جهت گفتن الفاظ زشت به یک نفر هرگز راهی آسانتر از این وجود ندارد. سلبریتیها یا بعضی از آدم های طبقه ی محافظت شده اغلب قربانی زورگویی سایبری واقع می شوند. این نوع آزار و اذیت راحتتر و امنتر از زورگویی فیزیکی است چون به ندرت قانون یا مقرراتی برای کنترل این دست از مسائل وجود دارد. قربانیان زورگویی سایبری ممکن است به خاطر نظرات یا عقاید شرورانه احساس کنند مورد اهانت قرار گرفته اند یا خجالت زده شوند.
اثرات منفی آن بر روی نوجوانان بدتر خواهد بود، بخصوص بر روی کسانی که در سن بلوغ با تمام آن آسیبپذیری ها و حساسیت های معروف قرار دارند. اثبات شده است رابطه ی مستقیمی بین زورگویی سایبری و اقدام به خودکشی توسط قربانیان وجود دارد. به نظر میرسد دانش آموزان از همه بیشتر مورد زورگویی اینترنتی قرار می گیرند.
اتلاف وقت
وقتی از اثرات منفی اینترنت بحث می شود فراموش کردن اتلاف وقت اشتباه است. به عنوان یک مخزن بی پایانی از سرگرمی، اینترنت تا حدودی مشابه حفرهای سیاه است که راهی برای گریز باقی نمی گذارد. دانش آموزان و نوجوانان بسیاری بیشتر زمان خود را فقط صرف تماشای فیلم، فیسبوک گردی و انجام بازی می کنند به جای آن که فعالیت های معنی دار دیگری را یاد بگیرند یا انجام بدهند. اگرچه هدف اصلی اینترنت کمک به دانش آموزان و نوجوانان برای عملکرد کارآمدتر بود، اما اکنون عملا آنها را به انجام هیچ کاری وا نمیدارد. اکتشافات و پیشرفت اینترنت آن را به خصوص برای دانش آموزان به یک عامل حواس پرتی آینده دار تبدیل می کند. در نتیجه، در حالی که هزینه های صورتحساب های الکترونیکی رو به افزایش است نتایج علمی آنها کم کم در حال کاهش هستند.
فاصله گرفتن از خانواده
استفاده بیش از حد از هر چیزی همیشه عوارض جانبی ایجاد می کند. اینترنت نیز از این قاعده مستثنی نیست. وقتی دانش آموزان و نوجوانان از اینترنت بیش از اندازه استفاده می کنند، دوری از خانواده به عنوان یکی از اثرات منفی اینترنت اتفاق خواهد افتاد. تراژدی یک زوج در کره جنوبی صحیح ترین مثال برای این اثر خواهد بود چون آنها آنقدر مشغول فرزند مجازیشان بودند که فرزند واقعی خود را فراموش کردند. نهایتا، این کودک بیچاره به خاطر گرسنگی و بی توجهی والدینش از دنیا رفت.
وقتی آدمها اکثر وقت خود را صرف نت گردی می کنند، به زندگی واقعی و آدمهای اطرافشان، من جمله اعضای خانواده خود، بی توجه می شوند.
از بین رفتن حریم خصوصی
تهدید حریم خصوصی که یکی از اثرات منفی اینترنت است و به خاطر جریان اطلاعاتی آزاد اینترنت اتفاق می افتد چیزی است که باید از آن آگاهی داشته باشید. نوجوانان عکس، اطلاعات خصوصی یا گفتگوهای شخصیشان را هر روز با هم در شبکه ی اجتماعی مبادله می کنند. بسیاری از دانش آموزان حتی شماره ی کارت شناساییشان، شماره ی کلاس و سایر اطلاعات مربوط به امنیت شخصی را به روز رسانی می کنند. آنها از این خطر تهدید حریم خصوصی که ممکن است غریبه ها به اطلاعاتشان دست پیدا و از آنها سوء استفاده کنند به طور کامل آگاهی ندارند.
اختلالات خواب
جهت توضیح به کسانی که نمی دانند بیخوابی چیست، باید بگویم که اختلال بی خوابی زمانی رخ میدهد که آدمها قادر به استراحت یا خوابیدن نباشند. و یک سیستم جهانی قدرتمند، اینترنت، تا حدودی یکی از دلایل بی خوابی است. نمی توان نادیده گرفت که نوجوانان و دانش آموزان تمام روز به اینترنت می چسبند و برای چک کردن فیسبوک یا اینستاگرام خود تا دیروقت بیدار می مانند، این کار برایشان به یک عادت تبدیل می شود و باور کنید، رها شدن از آن آسان نیست. در مورد دانش آموزان و نوجوانان، که در سن رشد هستند، بی خوابی نه تنها بر سلامت ذهنیشان بلکه بر رشد جسمی آنها نیز تاثیر خواهد گذاشت. بعد از مدت زمان طولانی نگاه کردن به صفحه ی نمایش خستگی چشم اتفاق خواهد افتاد. بنابراین، امشب با خاموش کردن اینترنتتان و به وجود آوردن عادت خوب زود خوابیدن خودتان را نجات دهید و از بسیاری از بیماری ها در امان بمانید.
کم تحرکی فیزیکی
هنگام صحبت از اثرات منفی اینترنت، نمی توانیم کم تحرکی فیزیکی را نادیده بگیریم. همانطور که همه ی ما در مدرسه یاد می گیریم، یک آموزش تمام و کمال شامل رشد ذهنی و فیزیکی است. به همین خاطر است که بین کلاسها زنگ تفریح وجود دارد تا دانش آموزان بتوانند استراحت کنند و بدنشان را حرکت بدهند. اینترنت فقط جنبه ی ذهنی را حمایت می کند. هیچ ورزشی برای دانش آموزان و نوجوانان در این سیستم جهانی وجود ندارد. وقتی آدمها از اینترنت زیاد استفاده می کنند، برای فعالیت های فیزیکی مانند ورزش کردن وقت کم خواهند آورد. به علاوه، چون با اینترنت دسترسی به همه چیز ممکن می شود، نیاز به این فعالیتها کاهش پیدا میکند. دانش آموزان می توانند پروژه هایشان را بدون رفتن به مدرسه تحویل بدهند.
فساد اخلاقی
فساد اخلاقی آخرین مورد از اثرات منفی اینترنت در این فهرست است. علاوه بر بسیاری از چیزهای مفید و موثری که اینترنت فراهم می آورد، چیزی وجود دارد که می تواند به فساد اخلاقی در نوجوانان یا دانش آموزان منجر شود، به عنوان مثال، وبسایت های سیاه. برای جوانانی با این سن و سال، شخصیت، و همچنین مفاهیم اخلاقی، در آنها در حال شکل گیری و رشد است. اطلاعات ناصحیح به دست آمده می تواند به رشد ذهنی غلط منجر شود..
1402/09/16