بازنمایی معنای فرزند در سینمای ایران
نقش فرد در مقابل جامعه بسیار پرنگ تر شده است. در واقع زوجین دیگر تسلیم جبر و تحمیل جامعه نیستند. نمود بارز آن، کاهش تعداد فرزندان و کوچک شدن سایز خانوار در خانواده هایی است که این روزها به تصویر کشیده می شود.
ماد نیوز؛هادی موید – یکی از ارکان سینمای ایران از سال های دور تا به امروز، خانواده و عناصر مرتبط با آن بوده است. بی شک هسته اصلی بسیاری از فیلم ها، سریال ها، تاترها و … نهاد خانواده است. موضوعات مرتبط با خانواده مانند ازدواج، طلاق، فرزندآوری، سقط جنین، خیانت و … بسیار عدیده هستند و بحث درباره هر کدام مجالی جداگانه می طلبد. اما آنچه امروز دغدغه ذهنی نگارنده است، تغییر نگاه به فرزند و فرزندآوری در سینمای این روزهای ایران است. در زمانهایی نه چندان دور که جامعه هنوز وارد پروسه جهانی شدن نشده بود، آنچه در محتوای فیلم ها به طور ضمنی نمایش داده میشد، قدرت مسلط جامعه بر فرد بود. واقعیت های موجود در جامعه به شکل گریزناپذیری بر تصمیم گیری زوجین برای فرزندآوری تحمیل میشد. تعداد زیاد فرزندان، خانواده های گسترده، دخالت های صریح اطرافیان در زندگی شخصی و … تمام آن چیزهایی بود که در قاب تلویزیون و سینما به تصویر کشیده میشد. مثال واضح آن سریال پدرسالار بود به نوع پرده از واقعیت های موجود در جامعه برمیداشت. زندگی در زیر سایه مردسالاری و تبعیت محض از این سلطه، در آن به تصویر کشیده شده بود. به بیان دیگر، بازنمایی خانواده در سینما به نفع قدرت مسلط یعنی جامعه سوق داده میشد.
اما در دهه های اخیر، آنچه روی داده است، ورود ایران به عصر ارتباطات بوده که مارشال مک لوهان آن را دهکده جهانی می نامد. ایران نیز در سطح بین المللی جدا از سایر جوامع نیست و قطعا در حال لمس تجربیاتی جدید در این حوزه است. این تعییرات اجتناب ناپذیر تمام حوزه ها از جمله حوزه خانواده را تحت تاثیر قرار داده است. سینما نیز بازنمایی خانواده را به شکلی متفاوت از گذشته در پیش گرفته است. خانواده ها در فیلم های ایرانی کوچک تر از قبل شده اند، تعداد فرزندان کاهش یافته است، زنان مستقل شده اند و از زیر سلطه حاکم خارج گشتند، میزان تحصیلات و سال هایی که زوجین در آموزش عالی می گذرانند افزایش یافته است، اشتعال زنان زیاد شده است و بسیاری از تحولات دیگر که سبب تغییر معنای فرزند در نزد زوجین گردیده. بازنمایی معنای فرزند به سمتی رفته است که نقش زنان بیش از پیش پررنگ و تاثیرگذار شده است.
نقش فرد در مقابل جامعه بسیار پرنگ تر شده است. در واقع زوجین دیگر تسلیم جبر و تحمیل جامعه نیستند. نمود بارز آن، کاهش تعداد فرزندان و کوچک شدن سایز خانوار در خانواده هایی است که این روزها به تصویر کشیده می شود. به واقع، سینمای ایران بازتابی است از جامعه ایران و آنچه در آن نمایش داده می شود، انعکاس مستقیم تغییراتی است که در جامعه روی می دهد. اما سوال اصلی آن است که با توجه به بازنمایی خانواده و معنای فرزند، آیا به واقع نقش جامعه و قدرت آن در حال حذف شدن است؟ آیا با رشد وسایل ارتباطی و ورود به عصر ارتباطات می توان نقش جامعه را نادیده گرفت؟ سینمای ایران چه تلاشی برای تبیین این دست مسایل کرده است؟
