رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اعلام اینکه طبق آمارها ایران رتبه اول یا دوم فرسایش خاک در جهان را دارد، گفت: برای دستیابی به امنیت غذایی پایدار باید به مفهوم واقعی از منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع که پشتوانه این مهم است حفاظت کنیم.
به گزارش ماد، «سید مجتبی خیام نکویی» روز سه‌شنبه در سومین همایش ملی حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران که در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران برگزار شد، اظهار داشت: این همایش با حضور محققان و مسوولان اجرایی برگزار شده که انتظار می‌رود که به حل چالش‌ها و مشکلات این بخش کمک کند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشت: عرصه‌های منابع طبیعی و جنگلی ما وسیعی است، به طوری که بیش از ۸۰ میلیون هکتار عرصه مرتعی، بیش از ۱۳ میلیون هکتار عرصه جنگلی و بیش از ۳۳ میلیون هکتار عرصه بیابانی داریم که حفاظت و بهره‌برداری درست از این منابع طبیعی سرشار ضرورت دارد البته در طول سال‌های گذاشته حفاظت لازم را انجام ندادیم و امروز با مشکلات جدی تخریب‌های گسترده روبرو هستیم.
وی تصریح کرد: مقام معظم رهبری سال گذشته را سال دانش بنیان شدن بخش کشاورزی نام‌گذاری کردند؛ تنها مقصود حوزه زراعت و باغبانی نیست، بلکه حوزه منابع طبیعی، جنگل‌ها، مراتع و بیابان‌ها هم هست؛ زیرا برای دستیابی به امنیت غذایی پایدار باید حفاظت از منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع را در دستور کار داشته باشیم.
خیام نکویی اضافه کرد: بنابراین برای دانش بنیان شدن حوزه منابع طبیعی کشور چند اتفاق بزرگ باید رخ بدهد و این همایش آن اهداف را دنبال می‌کند؛ نخست اینکه ظرفیت‌های دانشی و فناوری کشور را برای دستیابی به آخرین فناوری روز دنیا برای حفاظت و احیای جنگل‌ها و مراتع سوق بدهیم؛ اکنون دانش‌های جدید در دنیا به وجود آمده که این قابلیت را دارد تا از بین رفتن پوشش‌های گیاهی جلوگیری کند؛ این یکی از دستاوردهایی است که انتظار داریم در طول همایش سوم به آن دست پیدا کنیم.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت بسیاری از جنگل‌های ما در طول سال‌های گذشته تخریب شده، اما وقتی از حفاظت و احیا صحبت می‌کنیم، بدان معنا نیست که بهره‌برداری نکنیم؛ ظرفیت‌هایی دراز جمله قابلیت کاشت درختان برای زراعت چوب را داریم؛ زیرا اکنون ایران جز واردکنندگان کاغذ از کشورهای امریکای جنوبی است؛ بنابراین با کاشت گونه‌های سریع‌الرشد مثل صنوبر، اکالیپتوس و سایر گونه‌ها در مناطق مستعد می‌توانیم ضمن حفظ منابع طبیعی کشور از اقتصاد منابع طبیعی برخوردار باشیم.
خیام نکویی افزود: از طرفی در سال‌های گذشته مراتع درجه یک کشور به درجه دو، مراتع درجه دو به درجه سه و مراتع درجه سه به سمت تخریب واقعی رفته است؛ امروز راه‌های مختلفی برای حفاظت اینها در مجموعه موسسه تحقیقات جنگل‌ها اتخاذ شده است. به دنبال این هستیم که هرگونه پژوهش‌های کاربردی که در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع انجام می‌شود را در راستای حل مشکلات و چالش‌های اولویت دار منابع طبیعی کشور به کار بگیریم.
تشکیل شورای راهبردی حوزه جنگل و مرتع از هفته آینده
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اظهار داشت: هفته آینده اولین شورای راهبردی حوزه جنگل و مرتع به ریاست رییس سازمان منابع طبیعی و دبیری موسسه تحقیقات جنگل و مراتع فعال می‌شود تا بتوانیم با مشارکت سایر موسسات مثل گیاه‌پزشکی، موسسه خاک و آب و موسسه تحقیات فنی و مهندسی گام‌های اساسی برای حل چالش‌های منابع طبیعی برداریم.
ایران رتبه اول و دوم فرسایش خاک در جهان
خیام نکویی تصریح کرد: طبق آمارها ایران رتبه اول یا دوم فرسایش خاک در جهان را دارد، به طوری که این رقم به ۱۶.۷ دهم تن در هر هکتار رسیده است که باید به طور جدی برای آن چاره‌ای اندیشید.
وی با تاکید بر استفاده از فناوری روز در بخش کشاورزی و منابع طبیعی افزود: اکنون بیش از ۸۲۰۰ گونه در کشور داریم که بیش از ۲ هزار گونه آن دارویی است و باید توسعه یابد نت از گونه‌های در حال انقراض حفاظت کنیم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی اضافه کرد: برای حفظ تنوع زیستی تمامی گونه‌ها در مراتع نیازمند ایجاد نسخه پشتیبان است.
به گفته وی، ایران جز ۸ کشور دارای ذخایر ژنتیکی در دنیاست که برای حفظ آن باید یک نسخه ژنتیکی ایجاد شود؛ بنابراین انتظار می‌رود در سطح هیاتی بین‌المللی کمک‌هایی صورت بگیرد.
خیام نکویی مدیریت حفظ و تعادل دام و مرتع برای جلوگیری از تخریب منابع طبیعی را یک ضرورت دانست و افزود: این امر نیازمند کمک شرکت‌های دانش بنیان است.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی حفظ زیستگاه‌های بومی را از وظایف اصلی موسسه تحقیقات، جنگل‌ها و مراتع دانست و گفت: ما باید در حفظ ذخایر ژنتیک و زیستگاه‌های بومی تلاش کنیم. برای تحول در بخش منابع طبیعی کشور نهضت کاشت یک میلیارد درخت باید در دستور کار مجموعه دانشگاه‌ها قرار بگیرد.
وی اضافه کرد: برای تامین چوب موردنیاز کشور باید از گونه‌های بومی متناسب و سریع الرشد که بتواند نیاز ما را در یک بازه زمانی کوتاه تامین کند، استفاده شود.
امضای تفاهم‌نامه جذب ۴۰۰ نفر پسادکترا در سازمان تحقیقات
خیام نکویی گفت: در بحث استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به صورت هدفمند به ویژه در حوزه پایان‌نامه‌های دکتری ما تفاهم‌نامه‌ای با وزیر علوم امضا کردیم ۴۰۰ پایان‌نامه در حوزه اولویت‌ها کار شود همچنین هم‌زمان تفاهم‌نامه‌ای امضا کردیم و ۴۰۰ نفر پسا دکترا در حوزه سازمان تات مشغول کار شوند.
به گفته وی، علی‌رغم اینکه بسیاری از فارغ‌التحصیلان در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی اکنون شغل ندارند؛ اما این ظرفیت ایجاد شده است که بتوانیم ۴۰۰ نفر را در حوزه‌های مختلف مشغول به کار کنیم متاسفانه از حوزه منابع طبیعی کسی نداشتیم یا تعداد بسیار اندک بود در حالی که این ظرفیتی است که فارغ‌التحصیلان منابع طبیعی می‌توانند از آن استفاده کنند.
نگاه پیشگیرانه به جنگل و مرتع قبل از طغیان آفات
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: ما با بسیاری از آفات و بیماری‌ها در جنگل‌های بلوط، شمشاد، جنگل‌های هیرکانی، خشکیدگی گون‌ها روبرو هستیم و انتظار داریم قبل از اینکه موردی به صورت طغیانی تبدیل شود دستورالعمل‌ها و راهکاری پیشگیرانه اجرایی شود در واقع نگاه ما باید از درمانی به پیشگیرانه تغییر یابد و امروز سازمان به شدت از این موضع حمایت می‌کند.
تاکید کاهش مصرف آب؛ در بخش کشاورزی
خیام نکویی با اشاره به ضرورت اتخاذ راهبردهای رشد بهره‌وری در منابع طبیعی، افزود: یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم رشد بهره‌وری است. ما در حوزه کشاورزی شرایطمان به گونه‌ای است با وجود اینکه ۱۲۵ میلیون تن محصول کشاورزی تولید داریم؛ اما در حوزه امنیت غذایی که مسئله اولویت‌دار کشور است دارای محدودیت منابع آب و سایر محدودیت‌ها هستیم به طوری که نه‌تنها امکان افزایش سطح زیرکشت نداریم؛ بلکه باید میزان مصرف آب کشاورزی را کاهش بدهیم که تمامی اینها مستلزم رسوخ دانش در بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور است.
تامین بخشی از علوفه دامی مورد نیاز کشور از منابع طبیعی
وی اظهار داشت: اکنون ظرفیت این مهم وجود دارد که بخشی از علوفه دامی کشور در حوزه منابع طبیعی تولید شود و باید این مهم رخ دهد؛ زیرا گونه‌هایی داریم که می‌تواند بخشی از علوفه‌های دامی کشور را تامین کند و علوفه‌های کم آب بر همچون ارزن، ذرت خوشه‌ای، چغندر علوفه‌ای را جایگزین علوفه‌های پرآب بر کنیم.
وی گفت: تمامی موارد مذکور باید در دستور کار محققان قرار بگیرد و مهم‌ترین انتظار ما این است که نسخه بخش اجرا را باید محققان بنویسند و این فرصتی است که در گذشته فراهم نبوده، اما امروز در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی کشور فراهم است.
به گزارش ماد، سومین همایش ملی حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران به مدت دو روز در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران در حال برگزاری است.
